Na wigilijny wieczór czekamy cały rok, jest to niezwykły i magiczny czas, który możemy spędzić przy wspólnym stole z najbliższymi nam osobami. Wigilia wprowadza nas w Święta Bożego Narodzenia, a z tym wyjątkowym wieczorem wiąże się wiele przepięknych i starych tradycji, które warto nadal pielęgnować. Tradycje i zwyczaje wigilijne przekazywane były z pokolenia na pokolenie i są cząstką naszej kultury, dlatego warto przybliżyć te nieco zapomniane oraz ich symbolikę. Bo polskie tradycje wigilijne, to coś więcej niż choinka i prezenty.

Tradycje i zwyczaje wigilijne – przesądy i wróżby

Stare polskie porzekadło mówi: „jaki dzień Wigilii, taki cały rok”. Dlatego też w tym szczególnym dniu, trzeba być wyjątkowo ostrożnym, aby jakaś prosta czynność nie ściągnęła nieszczęścia w nadchodzącym roku. Przede wszystkim w Wigilię nie można się sprzeczać, kłócić i płakać, aby w domu nie zagościł smutek i niezgoda. Dawniej wierzono, że osoby które zachorowały lub skaleczyły się w Wigilię będą miały problemy ze zdrowiem w nadchodzącym roku. Kichanie symbolizowało natomiast dobre zdrowie. Kobiety w ciąży w tym dniu powinny unikać szycia oraz prania, aby dziecko urodziło się zdrowe. Aby uchronić się od bólu głowy oraz zębów nie można rąbać drewna i wbijać gwoździ. Dla zapewnienia siły i wytrzymałości trzeba się umyć w zimnej wodzie, a do wanny wrzucić kilka monet. W Wigilię należy unikać również pożyczania czegokolwiek innej osobie, gdyż wróży to straty, a przed 24 grudnia najlepiej spłacić wszystkie długi nawet te najmniejsze. W tym dniu należy też pilnie wypatrywać zbliżających się gości i zadbać o to, aby to mężczyzna jako pierwszy przekroczył próg domu, gdyż to gwarantuje szczęście i pomyślność wszystkim domownikom.

Wróżby wigilijne

Dawniej wierzono również, że noc wigilijna jest jedyną nocą w roku, podczas której można uchylić rąbka tajemnicy dotyczącej przyszłości. Po wieczerzy wigilijnej dziewczęta wyciągały źdźbła siana spod obrusu. Zielone źdźbło wróżyło powodzenie i szybkie zamążpójście, natomiast zżółkłe lub sczerniałe, brak szczęścia w miłości a nawet staropanieństwo. Wychodziły także przed dom, głośno wołały i nasłuchiwał z której strony odpowie im echo, właśnie z tej miał przyjść ich przyszły mąż. Panny tego dnia mogły wróżyć sobie też z pogody. Pochmurne niebo obiecywało zamążpójście pannom starym i bogatym, natomiast bezchmurne i jasne pannom młodymi i biednym. Natomiast gospodarzom pochmurny dzień miał zagwarantować, że kury będą się dobrze niosły, a bezchmurny gwarantował obfitość mleka. W Wigilię wkładano też łuski z karpia do mieszka na pieniądze aby zapewnić sobie bogactwo.

Symbolika i znaczenie potraw wigilijnych

tradycje i zwyczaje wigilijne

 

Tradycje i zwyczaje wigilijne wiążą się ściśle z potrawami, które pojawiały się tego wieczoru na stole, przekrytym białym obrusem. Według ludowej tradycji tego dnia nie może zabraknąć żadnych darów natury: z pół, ogrodów i sadów, z lasu oraz z wody. Potrawy wigilijne muszą zawierać ziarna maku, zbóż, orzechy oraz miód, grzyby i ryby, bowiem wszystkie te produkty mają symboliczne znaczenie. Wigilijne dania ustawiamy i spożywamy przy stole nakrytym białym obrusem, pod który wkładamy sianko. Siano ma przypominać betlejemską stajenkę, w której na świat przyszedł Jezus i symbolizuje skromność oraz prostotę. Dawniej siano pod obrusem miało zapewnić dostatek i obfitość planów. Najważniejsze miejsce na stole powinien zajmować chleb, który jest najważniejszym Bożym darem i powinno go zabraknąć przez cały rok. Na stole nie może zabraknąć ryb, które są pierwotnym symbolem chrześcijaństwa oraz chrztu i odradzania się do życia. Zjedzenie ryby podczas wigilijnej kolacji ma zapewnić zdrowie i dostatek. Na polskich stołach króluje karp symbolizujący obfitość i siłę. Ziarna zbóż z których przygotowuje się kutię są natomiast symbolem życiodajnej mocy i dostatku. Mak to symbol obfitości i płodności. Przynajmniej jedna z wigilijnych potraw musi zawierać mak, a zjedzenie jej ma zapewnić pomyślność, bogactwo i potomstwo, a także spokojny sen. Kiszona kapusta posiada również życiodajną moc, ma chronić od złego i zapewniać siłę i witalność. Grzyby, które są dodatkiem wielu potraw wigilijnych mają zapewnić szczęście i dostatek. Dawniej wierzono, że umożliwiają kontakt ze światem zmarłych. Miód natomiast od najdawniejszych czasów uchodził za substancję magiczną, wierzono bowiem że chroni przed złem oraz zapewnia radość i dostatek. Miód jest symbolem szczęścia, obfitości oraz miłości, a spożywany podczas wieczerzy wigilijnej ma zapewnić długie i szczęśliwe życie. Na wigilijnym stole nie może zabraknąć orzechów, które symbolizują tajemnicę, pieniądze i płodność. Orzechy włoskie mają zapewnić mądrość, a orzechy laskowe natomiast płodność, symbolizują też cierpliwość i pojednanie. Owoce są także symbolem płodności i witalności. Jabłka mają zapewnić miłość, zdrowie i zgodę, gruszki długowieczność, a suszone śliwki odpędzają złe moce. Przy wigilijnym stole nie może zabraknąć również wolnego miejsca dla niespodziewanego gościa.

Dodaj komentarz